Bio-ecologisch bouwen met houtskeletbouw. We vertellen je waarom dit een goed idee is.
Innovatie en vernieuwing zijn in elke sector een uitdaging. De bouwsector vormt hier geen uitzondering op. Met een Vlaamse bouwtraditie die gebaseerd is op massiefbouw, wordt bouwen met hout nog te vaak als een buitenbeentje beschouwd.
Houtskeletbouw versus massiefbouw
De Vlaamse bouwtraditie wordt gekenmerkt door massieve bouwmaterialen: beton, metselwerk in snelbouw, gevels in baksteen,...We spreken van massiefbouw. Deze bouwmethode heeft zoals elk systeem zijn voor- en nadelen. Thermische inertie, goede akoestische prestaties, veel expertise en ervaring bij uitvoerders zijn maar enkele van de vele voordelen.
Maar aan de medaille zit ook een keerzijde. De productie van de massieve bouwmaterialen zijn energieverslindend en de ontginning van de grondstoffen hebben een zware milieu-impact. Het transport van deze doorgaans letterlijk zware materialen beïnvloedt de LCA (Life-cycle Assessment) nadelig. In tijden van hoge energieprijzen én met de hete adem van de klimaatverandering in onze nek, beginnen deze nadelen zwaar door te wegen.
Houtbouw is onze contreien misschien minder mainstream dan massiefbouw maar heeft een aantal onmiskenbare voordelen ten opzichte van zijn traditionele tegenhanger. Vanuit de hedendaagse maatschappelijke context bekeken is het duurzame aspect van houtbouw misschien wel de belangrijkste troef. Door het feit dat hout bio-based is, in principe onuitputtelijk is (want hergroeibaar) en ook de mogelijkheid heeft om veel CO2 op te slaan zijn de voordelen legio.
Maar er zijn nog voordelen. Houtbouw staat gelijk aan droogbouw. Er is niet alleen minder water nodig bij de productie, ook tijdens de werffase is er aanzienlijk minder bouwvocht in de constructie aanwezig waardoor het gebouw sneller in zijn normale evenwichtstoestand komt voor wat betreft de luchtvochtigheid.
Houtbouw is ook uitermate geschikt om circulair te bouwen. Doordat de verschillende onderdelen eenvoudig mechanisch kunnen verbonden worden, is demontage en volwaardig hergebruik mogelijk. Van een lineair verhaal (productie, gebruik, sloop, storten) kom je zo vanzelf in een circulair verhaal terecht. (productie, gebruik, demontage, hergebruik).
De voordelen van bio-ecologisch bouwen met houtskeletbouw op een rij:
Indien afkomstig uit duurzaam beheerde bosbouw (FSC, PEFC,...) in principe een onuitputtelijke grondstof = hergroeibaar
Aanzienlijk minder energie nodig bij de productie in vergelijking met bvb. beton
Door de hoge graad van prefabricatie is houtbouw doorgaans een snellere bouwmethode
Houtbouw = droogbouw, dus veel minder bouwvocht
Houtbouw = lichte constructie. Hierdoor zijn lichtere funderingen mogelijk. Houtbouw is hierdoor ook de bouwmethode bij uitstek voor bvb. optoppingen (extra verdiepingen)
Uitermate geschikt voor circulair bouwen
En de nadelen?
Het is maar hoe je het bekijkt. Maar er zijn natuurlijk ook wel een aantal aandachtspunten bij het bouwen met hout.
Het belangrijkste verschil tussen houtbouw en bouwen met traditionele massieve materialen is het eigengewicht. Het lage eigengewicht van hout heeft een aantal gevolgen die voldoende aandacht verdienen tijdens de ontwerpfase.
Zo zal een houten constructie doorgaans minder goed presteren op het vlak van akoestiek dan zijn traditionele massieve tegenhanger. Door het gebrek aan massa wordt vooral luchtgeluid gemakkelijker doorgegeven. Een doordachte opbouw van de gebouwschil, met toepassing van het massa-veer-massa principe is dus noodzakelijk.
Ook contactgeluid verplaatst zich makkelijker doorheen de constructie. Door het ontkoppelen van de verschillende lagen kan men ook hier tot goede prestaties komen.
Door het lichte gewicht van hout is de thermische capaciteit van houten constructies doorgaans ook beperkter. De bufferende werking van een massieve constructie (denk maar aan oude kerkgebouwen) is hierdoor niet aanwezig. Met gerichte maatregelen zoals voldoende isoleren, correct ventileren en het toepassen van zonwering kan je het gebrek aan thermische capaciteit volledig compenseren.
Conclusie?
Bio-ecologisch bouwen met houtskeletbouw is 'futureproof' bouwen. In een maatschappelijke context van klimaatverandering, energiecrisissen en bijgevolg dure productieprocessen voor veel traditionele bouwmaterialen (beton, baksteen, dakpannen) wordt houtbouw een volwaardig alternatief voor de traditionele bouwsystemen.
Een doordacht ontwerp dat uitgaat van de sterktes van houtbouw is essentieel, maar het eindresultaat is een duurzame constructie met een geringe ecologische voetafdruk.