5 tips om energiezuinig te bouwen.
Bijgewerkt op: 6 sep. 2022
De stijgende energieprijzen hebben het thema bovenaan de agenda geplaatst. Energiezuinig bouwen is meer dan ooit een must. Wie op het punt staat een woning te kopen, of wie een nieuwbouw woning gaat bouwen houdt best met volgende punten rekening om zijn/haar toekomstige thuis zo energiezuinig mogelijk te maken.
1. Ligging, ligging, ligging
Deze woorden kennen ruime weerklank in de vastgoedwereld waarin het belang van de ligging van een pand of perceel allerminst wordt onderschat. De ligging heeft een grote impact op het potentieel van een goed en kan nooit gewijzigd worden.
Maar wat is het verband tussen de ligging van een pand en energiezuinig bouwen? Er zijn twee factoren die impact hebben op het energieverbruik, dat zijn de oriëntatie en de mobiliteit. Waar een woning gelegen is, heeft invloed op het mobiliteitsprofiel van de bewoners maar dit behandelen we niet verder in dit artikel.
Bij de inplanting van een woning en meer specifiek bij de situering van de verschillende functies kan de gekozen indeling een aanzienlijke invloed hebben op het energieverbruik. Het belang van daglicht en een sterk contact met de tuin hebben de trend om voor steeds grotere glaspartijen te kiezen versterkt. Doordat onze huizen steeds beter geïsoleerd zijn neemt het risico op oververhitting hierdoor aanzienlijk toe. Hierdoor stijgt de vraag naar koeling. Ten gevolge van deze oververhitting is in goed geïsoleerde woningen de koelvraag dikwijls groter dan de warmtevraag.
Het vermijden van oververhitting wordt in sterke mate bepaald door de positie van de ramen in combinatie met de juiste zonwering. Een slim ontwerp speelt hierop in door een logische indeling te koppelen aan interessante relaties met de buitenruimte én vermijdt een sauna-effect door het toepassen van volgende maatregelen:
kies voor inpandige- of overdekte terrassen. Een uitkragend volume biedt schaduw en versterkt het architecturaal concept.
gebruik pergolastructuren als architecturaal element
pas screens toe bij nachtfuncties (slaapkamers, badkamer, bergingen,...)
Bedenk tenslotte dat het toepassen van horizontale zonwering (luifels, uitkraging, pergola) eenvoudiger is toe te passen bij een zuidgerichte gevel omwille van de hogere zonnestand. Oost- en westgevels zijn moeilijker om de zon buiten te houden omwille van de lagere zonnestand.
Een goed architecturaal concept vertrekt steeds vanuit de context en houdt dus maximaal rekening met oriëntatie, zichtassen, relaties met de buitenruimte,... Een doordacht ontwerp vermijdt oververhitting zonder aan wooncomfort in te boeten.
2. Focus op de bouwschil
De goedkoopste energie is de energie die je niet verbruikt. Een energiezuinig gebouw is dus vooral een goed geïsoleerd gebouw. Elke euro die je dus in de bouwschil van je woning investeert verdien je op termijn dubbel en dik terug. We kunnen het dus niet genoeg benadrukken: je kan NIET teveel isoleren. Maar let op, hou rekening met volgende aandachtspunten want je kan wel foutief isoleren:
Vermijd inwendige condensatie door een goede luchtdichtheid
Bouw dampopen waar mogelijk en dampdicht waar noodzakelijk
Vermijd koudebruggen
Een performante bouwschil moet altijd je eerste prioriteit zijn. Energiezuinigheid start bij het beperken van de energievraag. De bouwschil speelt hierin een cruciale rol. Het passiefhuis concept is volledig op dit principe gebaseerd. Een passiefhuis is zodanig goed geïsoleerd dat er bijna geen warmtevraag meer is. Indien dit dan gecombineerd wordt met hernieuwbare energie spreekt men van een nulenergiewoning.
TRANSFORM Architectuur heeft een ruime expertise opgebouwd bij het realiseren van passiefhuizen en nulenergiewoningen.
3. Kies voor energiezuinige technieken
Het tijdperk van de fossiele brandstoffen loopt ten einde. De toekomst is fossielvrij. Stookolie wordt uitgefaseerd en ook gas zal op middellange termijn verdwijnen. Nieuwe gebouwtechnieken zullen dus in toenemende mate gebaseerd zijn op elektriciteit. En wie elektriciteit zegt komt automatisch uit bij warmtepomp-technologie. Maar ook zonneboilers, en ventilatietoestellen met warmteterugwinning (type D) zijn niet meer weg te denken.
Tot enkele maanden geleden was gas de absolute kampioen in goedkoop verwarmen. Maar de huidige energiecrisis, een rechtstreeks gevolg van de oorlog in Oekraïne, heeft een aantal zekerheden onderuit gehaald. Hoewel de aankoop van een kwalitatieve condenserende gaswandketel nog steeds aanzienlijk goedkoper is dan de aankoop van een warmtepomp zijn hier toch enkele bedenkingen te maken.
De aankoop van het toestel is slechts één aspect van het totale kostenplaatje. Investeerders kijken steeds naar de Total Cost of Ownership (TCO) om een investering te beoordelen. Naast de aankoopprijs wordt hierbij ook rekening gehouden met het verbruik, de kostprijs van de brandstof maar ook eventuele subsidies of premies. Als we in het huidige energielandschap de TCO van de gaswandketel afwegen tegenover die van de warmtepomp ziet het kostenplaatje er plots volledig anders uit en kantelt de balans in het voordeel van de warmtepomp.
Bij een goed geïsoleerde en dus luchtdichte woning hoort een degelijk ventilatiesysteem. Maar wie ventileren zegt, zegt ook warmteverlies. Kies daarom steeds voor een ventilatiesysteem type D met warmteterugwinning. De betere toestellen halen rendementen tot zelfs 90% waarbij de warmte in de lucht dus grotendeels gerecupereerd wordt.
Zowel warmtepompen als ventilatiesystemen type D werken pas optimaal als ze toegepast worden in woningen met een performante bouwschil. Dit betekent dus in goed geïsoleerde, luchtdichte woningen. Hou er tevens rekening mee dat de COP (coëfficiënt of performance) van een warmtepomp sterk daalt naarmate het temperatuurregime stijgt. Opteer dus steeds voor laagtemperatuur systemen zoals vloerverwarming en/of ventilo-convectoren om een optimaal rendement te bekomen.
4. Investeer in hernieuwbare energie
De spreekwoordelijke kers op de taart. Want in het lijstje van prioriteiten staat het toepassen van hernieuwbare energie onderaan. Het spreekt voor zich dat zonnepanelen op een slecht geïsoleerd huis met een verouderde gasketel eigenlijk geen zin heeft. We herhalen het daarom nogmaals: investeer eerst in een performante bouwschil en daarna pas in hernieuwbare energie.
Maar hernieuwbare energie is belangrijk en mag uiteindelijk ook niet ontbreken in het rijtje van maatregelen om een energiezuinige woning te bekomen.
5. Kies voor energiezuinige toestellen
Deze laatste tip is in feite niet rechtstreeks verbonden met het (ver)bouwen van een woning maar we vermelden het toch want ook de toestellen hebben een aanzienlijke impact op het verbruik en dus ook op de uiteindelijke energiefactuur. Kies in de toekomst dus steeds voor de meest energiezuinige toestellen. Ze zijn waarschijnlijk iets duurder in aankoop maar ook hier geldt het principe van Total Cost of Ownership. Met de huidige energieprijzen verkort de terugverdientijd van deze zuinige toestellen aanzienlijk.
